Wat is euthanasie?

Euthanasie betekent letterlijk: een goede dood. Er is sprake van euthanasie als een arts het leven van zijn patiënt beëindigt, op uitdrukkelijk verzoek van de patiënt. Deze sterft op een waardige manier door middel van het toedienen van medicijnen.

Er is een verschil tussen euthanasie en hulp bij zelfdoding. Bij euthanasie dient de arts een dodelijk middel toe om het leven te beëindigen. Bij hulp bij zelfdoding geeft de arts een dodelijk drankje aan de patiënt, die dit zelf opdrinkt. De Euthanasiewet geldt voor beide.

Geen euthanasie

Er zijn ook andere beslissingen die een patiënt of een arts kan nemen in de laatste levensfase. Dit noem je geen euthanasie:

• Het afzien van verdere medische behandeling
• Het toedienen van slaapmiddelen (palliatieve sedatie), waardoor de patiënt in zijn slaap overlijdt aan zijn ziekte en hier dus niets van merkt
•  Stoppen met eten en drinken
• Zelf een einde aan het leven maken.

In deze gevallen wordt het leven niet actief beëindigd door een arts, zoals bij euthanasie wel altijd het geval is.

Wanneer euthanasie?

Alleen een patiënt zelf kan om euthanasie verzoeken. De familie kan niet om euthanasie vragen. Om een verzoek te doen moet de patiënt wilsbekwaam zijn. Dat betekent dat je zelfstandig beslissingen kan nemen.

De vraag om euthanasie kan ook al eerder schriftelijk worden vastgelegd in een wilsverklaring. Dat is een document waarin een patiënt opschrijft wat hij/zij wel en niet meer wil meemaken en onder welke omstandigheden de patiënt euthanasie wil. Als dit van tevoren op papier staat, kan de arts deze opgeschreven wens als verzoek beschouwen, ook als de patiënt zich niet meer kan uiten. Bijvoorbeeld als diegene in coma ligt, heel erg dement bent is of niet meer kan praten.

Iedereen kan trouwens een wilsverklaring invullen, ook als je niet ziek bent. Je kunt hierin je wensen over je levenseinde beschrijven. Het is een dynamisch document; je kunt het digitaal opslaan en wijzigen wanneer je wil.

Wie komen in aanmerking voor euthanasie?

Vragen om euthanasie is altijd mogelijk voor iedereen vanaf 12 jaar. Euthanasie wordt vaak gevraagd door een terminale patiënt in de eindfase van het leven, bijvoorbeeld bij kanker.

Euthanasie en hulp bij zelfdoding zijn geen rechten van de patiënt. De arts beoordeelt  de vraag om euthanasie en beslist over het wel of niet uitvoeren ervan Om als arts euthanasie te mogen uitvoeren, moet de patiënt uitzichtloos en ondraaglijk lijden. Ondraaglijk lijden is een subjectief begrip: de een kan meer pijn en lijden verdragen dan de ander. Het lijden kan lichamelijk zijn (pijn), maar ook ondraaglijk psychisch lijden valt binnen de criteria van de wet (zie ook Welke specifieke gevallen zijn er?).

Alleen de patiënt kan beoordelen of iets ondraaglijk is. Toch moet de arts overtuigd zijn dat het lijden ondraaglijk is. Uitzichtloos wil zeggen dat de situatie van de patiënt niet zal verbeteren.